Heriotza (iraungipena) izaki bizidun baten prozesu homeostatikoa iraungitzearen eta, ondorioz, bizitzaren amaieraren ondorio da. Kausa naturalek (zahartzaroa, gaixotasuna) edo induzituek (suizidioa, hilketa, eutanasia, istripua) eragin dezakete. Denok bizi behar dugun prozesu indibiduala da. Bizitza egoera, erronka, poz eta galera multzo bat da; prozesu dinamiko bat da, eta etengabe egokitu eta doitu behar da mantendu ahal izateko.
Heriotza gizaki ororen halabeharrezko patua da, izaki bizidun guztien bizitzako etapa bat, bizi-prozesuaren berezko horizontea osatzen duena. Heriotza bizitzaren aurreikusitako gailurra da, baina ez dago argi noiz eta nola gertatu behar duen.
Antzinako gizarteetan heriotza bizitzaren zati integral gisa onartzen zuten, modu naturalean onartzen zen, heriotza zeremonia publiko bat zen, gizartea heriotzarekin batera bizi zen eta egunerokotasunaren parte zen, pertsonak familian hiltzen ziren, eta bertan senideak zeuden, haurrak barne, haurtzaroko heriotza ohikoa zen eta familia askok txikitan galtzen zuten kideren bat hilzorian zegoenari laguntza ematen zitzaion bere agonian.
XVIII. mendearen amaieratik eta XIX. mendearen hasieratik aurrera, heriotzak irudikapena galdu zuen, eta harekiko jarrera aldatu egin zen, beldurra ematen hasi zitzaigun.
XX. mendearen erdialdetik aurrera, heriotzaren instituzionalizazio prozesu hori sakondu egin zen. Heriotzaren lekua ospitaleetara joan zen,pertsonak ospitalean hiltzen ziren, askotan bakarrik. Hiltzeko prozesua, erritualak barne, profesionalizatu egin zen bere funtzioan, bai hildakoari dagokionez, bai bizirik atera zirenei dagokienez.
Gizarte postindustrialetan bere zentzua aldatu egiten da eta heriotza ezkutatu egiten da, zaila da onartzea, baztertu egiten da eta ezkutatzen saiatzen da, tabu bat da; hileta-zeremoniak eta doluak diskretuagoak eta intimoagoak bihurtzen dira. Gaur egungo gizarteak heriotza eta horrekin zerikusia duen guztia ukatzen du, ikuspuntu negatibo batetik ikusteko joera du eta hiltzeko unea ziurgabetasun eta desolazio une gisa hartzen da, kosta ahala kosta saihestu nahi dena.
"Hilkorrak garela jabetzeak bizitza ikuspegi emankor batetik ikusteko aukera ematen digu"
Gure inkontzienteak ezindu geure heriotza hauteman eta gure hilezintasunean sinetsarazten digu, baina, hala ere, besteen heriotza hauteman dezakegu.
Denok dakigu hilko garela, hilkorrak garela. Baina, denbora gehienean, hilezkorrak bagina bezala jokatzen dugu. Denbora galtzen dugu, gauza garrantzitsuak gerorako atzeratzen ditugu.
Heriotzaren esperientzia zeharka baino ez dugu bizitzen, baina hurbileko norbait hiltzen denean edo, hurbilekoa ez ezik, maite dugun hori ere bai, hiltzen denarekin harremanetan daudenei ere eragiten die,dimentsio sozial eta kulturala agerian utziz. Horregatik, heriotzaren aurrean pertsonek hartzen dituzten jarrerak eta portaerak ezaugarri eta zirkunstantzia indibidualen ondorio dira, alde batetik, eta gizartean nagusi den heriotzaren kontzeptu eta zentzuaren ondorio, bestetik.
Heriotzaren esperientziak bizitzeko modu biziago batera eramaten gaitu. Heriotzaren gertakariari aurre egiten diogunean, horrek gure balioak, bizitza ikusteko dugun modua, gure sinesmenak etab. Zalantzan jartzen ditu, eta autoanalisi une horretara eramaten gaitu, honako galderak eginez: zer bizitza dugu?
Zein da gure bizitzaren egoera, gure harremanena, gure loturena? Egin al dugu nahi izan duguna, edo atzeratu egin dugu? Denbora benetan nahi duguna eginez aprobetxatu al dugu? Horrela jarraitu nahi dugu izaten?
"Heriotzarako prest egotea gure bizitzako gatazkak konpontzeko eta balioak zalantzan jartzeko modu bat da"
Heriotzarako prest egotea gure bizitzako gatazkak konpontzeko eta gure eguneroko bizitzaren oinarri izan diren balioak zalantzan jartzeko modu bat da. Benetan hilkorrak garela jabetzeak, gure bizitza ikuspegi emankor batetik ikusteko aukera ematen digu, benetan nahi izan duguna egin dugun ala ez aztertzeko. Gure beldurren aurrean jartzen gaitu, era berean; konpondu gabeko gaiak,pertsona batzuekin amaitu gabeko egoerak eta, batez ere, garrantzi handia eman diegun edo kezkatuta, larrituta, tentsioz edo tristuraz menderatu edo mantendu gaituzten gauzak zirkunstantzialak direla konturatzeko aukera ematen digu.
Egunero gure bizitzako azken eguna balitz bezala bizi beharko genuke, horrek bizitza osotasun eta intentsitate handiagoz bizitzera eramango gintuzkeelako, orain eta hemen. Gogoratu, bizitza ez dela neurrigabe hedatzen, dena edozein unetan ken dakigukeela.