Zientziak denerako eman omen dezake erantzuna, edo bide horretan jartzen omen gaitu behintzat. Baina nola lortzen du hori? Adibide batekin ilustratuko dizuet ikerlari batek galdera zehatzak erantzuteko izan ditzakeen moduak: homeopatia. Ez dut gai honekin inor haserretzeko asmorik. Gehienok zerbait entzun dugun gaia da, eta irakurleoi gertukoa suertatuko zaizuelakoan aukeratu dut, ez mania berezia diodan gaia delako. Gainera, zientziaren funtzionamendua erakusteko erabilgarria iruditzen zaidan gaia da.
Lehenik eta behin, edozein ikerketa zientifikotan galdera bat izan behar dugu. Galdera hori erantzuteko diseinatzen dira esperimentuak edo lortzen dira hainbat iturri ezberdinetan eskuragarri ditugun datuak. Galdera horiek oso espezifikoak izan daitezke ("nola erabili daiteke mahai bat egiteko material gutxiago baina indarrik galdu gabe?") edo oso zabalak ("zein da klima aldaketari aurre egiteko biderik eraginkorrena?"). Homeopatiaren kasuan galdera orokorrena planteatuko dugu: eraginkorra al da homeopatia? Galdera horri erantzuna topatzeko bi modu aurkeztuko ditut hemen: aurretik dugun ezagutza batu eta logika erabiliz erantzuna topatzen saiatzea, edo, intereseko ezaugarriak dituen kasuak eta ez dituenak konparatzea. Lehenengo hurbilketan mekanismoak ulertzen ditugu, eta horren arabera, ondorio bat atera dezakegu. Adibidez, ez dago esperimentu bat egin beharrik etxe garai batetik edalontzi bat botatzen badugu hori apurtu egingo dela jakiteko. Kasu horretan, aurretik dakigunarekin predikzio on bat egin dezakegu: edalontzia apurtu egingo da. Horretarako, ordea, frogatuak dauden mekanismo ezberdinak batu ditugu: grabitateak abiadura emendatuko dio edalontziari, lurra edalontzia baino gogorragoa da eta kristala hauskorra den material bat da. Eztabaidarako leku gutxi hemen.
Artikulua osorik irakurtzeko Urola Kostako Hitzan.