Udaberria gainean dugu, eta naturaren urteroko espektakuluaren aurrean gaude. Landare asko jada loretan, beste asko hosto berri eta kolore berde bizikoak ateratzen... koadroan jartzeko moduko argazki ederrak ateratzeko garai aproposean gaude. Berdetze fase honetan oso azkar hazten dira landareak, neguan izan ohi duten itxura pattala albo batera utziz. Hazkuntza honekin batera, ordea, natura kontrolpean edukitzeko asmoarekin edo, desbrozadorak eta antzekoak segituan ateratzen ditugu lanera (COVIDarekin patologikoa izatera iritsi da gainera...). Eta noski, tarteka mozketa horiek beharrezkoak dira, baina planifikazio eskasarekin egiten dira orokorrean. Leku askotan, ederrenak dauden momentu honetan egiten dira sarraski handienak justu, "txukun" mantentzearen izenean. Ederrak egotea da gutxiena, ordea, hainbat espezierentzat baliagarriena ere garai hauetan izaten dira landareak, eta hori aintzat hartu gabe mozten dira sarri. "Txukunketa earra iten ai zea!" bezalakoak entzunda, bide egokian gabiltzala iruditzen zaigu, baina beste ikuspuntu bat emango dizuet lerro hauetan.
Modu orokorrean hitz egin beharrean, adibide espezifiko batzuekin ilustratuko dut nire ikuspuntua. Azpeitia-Azkoitia bidegorritik sarri pasatzen naiz bizikletan, eta udaberrian ikusgarriak jartzen dira mendi aldeko pendizak. Kolore oso biziko milaka lorek estaltzen dute udaberriro pendiz hori, baina segituan jartzen zaio espektakuluari bukaera urtero: belarra moztera etortzen diren langileek, bost bat metrotako tarte batean loratzen eta fruitua sortzen amaitu baino lehenago, dena barrenetik mozten dutelako. Moztearen aldeko arrazoiak badaude, bidegorria hartzera ere iristen baitira belarrak. Baina ez moztearen aldeko arrazoiak ere badaude, eta horietaz gutxi pentsatu ohi dugu. Oso gutxitan ohartzen gara lore horiek polinizatzaile populazioentzat –erleentzat kasu– errekurtsoak sortzen dituztela. Polinizatzaile horiei esker gertatzen da gure interesekoak diren fruituen garapena; adibidez, sagarrena eta txermenena.
Beste adibide bat: hormetako huntza. Han-hemenka oraindik ere ikusten dira horma zahar edo berriak huntzez estalita. Udaberrian hosto berrien irteerarekin bizitasun handia lortzen dute horma horiek. Huntza mantso baina etengabe hazten denez, segituan sortzen ditu bolumen handiak eta moztu beharra egoten da tarteka. Ez gara konturatzen, ordea, huntzak ere oso interesgarriak diren errekurtsoak sortzen dituela. Udaberrian arrunta izaten da huntzaren babesean hegaztien habiak aurkitzea. Udara bukaera aldera, berriz, garatzen utzi bazaio behintzat, loreak sortzen ditu, garai horretan polinizatzaileentzat errekurtso kritikoa bihurtuz. Hurrengo udaberri hasieran garatzen amaituko duten fruituak, berriz, hegazti batzuentzako berebiziko garrantzia dute jaki gutxi dagoen garai batean.
Jarraitu artikulua irakurtzen Urola Kostako Hitzaren webgunean.